Zgodnie z Kodeksem pracy ochrona przedemerytalna obejmuje osoby, którym brakuje maksymalnie 4 lata do osiągnięcia prawa do pobierania emerytury.
Czyli:
- kobieta pracownica – gdy skończyła 56 lat
- mężczyzna pracownik – gdy skończył 61 lat.
podlegają ochronie przed rozwiązaniem umowy o pracę za wypowiedzeniem. Ochrona pracownika w wieku przedemerytalnym dotyczy wyłącznie wypowiedzenia, co oznacza, że pracodawca jest uprawniony do rozwiązania umowy o pracę takiego pracownika bez wypowiedzenia, czyli z winy pracownika (zwolnienie dyscyplinarne) i bez winy pracownika.
W opracowaniach prawnych rozróżnia się dwa rodzaje wieku emerytalnego:
- normalny, czyli powszechny wiek emerytalny – 60 lat w przypadku kobiet i 65 lat w przypadku mężczyzn
- obniżony wiek emerytalny, który przysługuje określonym grupom zawodowym, na przykład górnikom.
Ochrona przed wypowiedzeniem obowiązuje pracowników w obu przypadkach – i powszechnym, i obniżonym wieku emerytalnym. Oznacza to, że pracownicy, którzy wykonują pracę w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze i w związku z tym dotyczy ich obniżony wiek emerytalny (potocznie: wcześniejsza emerytura), również będą chronieni.
Przykład
Pan Kamil ma 42 lata i od 3 lat pracuje w spółce INDEX sp. z o.o., posiada ponad 15 lat doświadczenia zawodowego w pracy kaskadera, które nabył przed zatrudnieniem w spółce INDEX. Obecny pracodawca postanowił rozwiązać jego umowę o pracę za wypowiedzeniem. Pan Kamil w czasie wręczenia mu wypowiedzenia wskazał, że jest chroniony jako pracownik w wieku przedemerytalnym z uwagi na to, że w wieku 45 lat będzie uprawniony do przejścia na emeryturę w związku z wykonywaniem działalności artystycznej. Z tego powodu pracodawca nie może wręczyć panu Kamilowi oświadczenia o rozwiązaniu jego umowy o pracę za wypowiedzeniem (ochrona pracownika w wieku przedemerytalnym).
Pracownik nabywa tę ochronę pod warunkiem, że jego okres zatrudnienia umożliwia uzyskanie prawa do emerytury, gdy osiągnie wiek emerytalny. Zgodnie z obecnie obowiązującymi przepisami prawo do emerytury po osiągnięciu 60/65 lat nabędzie każdy, kto przepracował chociaż jeden dzień na podstawie stosunku pracy, od którego zostały uiszczone składki na ubezpieczenia społeczne.
Ważne! Ochrona przed rozwiązaniem umowy o pracę nie będzie obowiązywała wtedy, gdy twój pracownik uzyska prawo do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. Zgodnie z orzecznictwem nie będzie miało znaczenia, czy pracownik uzyska prawo do renty przed okresem ochronnym czy już w jego trakcie.
Pracownik nie będzie też chroniony przed wypowiedzeniem, jeśli twoja firma ogłosi upadłość, otworzy postępowania sanacyjne lub zostanie zlikwidowana. W przypadku zwolnień grupowych pracownikowi w wieku przedemerytalnym będzie można złożyć wypowiedzenie zmieniające (zobacz zwolnienia grupowe).
Pomimo, że zakaz wypowiadania umowy o pracę pracownika w wieku przedemerytalnym dotyczy co do zasady także wypowiedzenia warunków jego pracy i płacy, to w określonych okolicznościach wypowiedzenie warunków pracy lub płacy będzie możliwe. Dotyczy to sytuacji, w której:
- wprowadzasz w firmie nowe zasady wynagradzania, które dotyczą ogółu pracowników lub tej grupy pracowników, do której pracownik w wieku przedemerytalnym należy
Uwaga! W tym wypadku chodzi wyłącznie o stawki wynagrodzenia lub zasady przyznawania wysokości wynagrodzenia. Nie dotyczy to innych kwestii np. zasad przyznawania odprawy emerytalnej czy norm czasu pracy.
- w twojej firmie wprowadzany jest nowy układ zbiorowy pracy, którego postanowienia są mniej korzystne
- w stosunku do pracownika w wieku przedemerytalnym wydano orzeczenie lekarskie, w którym stwierdzono, że utracił on zdolność do wykonywania dotychczasowej pracy
- pracownik w sposób niezawiniony utracił uprawnienia konieczne do wykonywania dotychczasowej pracy.