Słownik
Ilość terminów: 202zasada prawna, która określa, że w razie zmiany siły nabywczej pieniądza po powstaniu zobowiązania, wierzyciel powinien otrzymać równowartość ekonomiczną (wyższą lub niższą) wierzytelności z chwili jej powstania. Zasada waloryzacji świadczeń pieniężnych jest wyjątkiem od reguły nominalizmu ujętej w art. 358¹ Kodeksu cywilnego. Zgodnie z regułą prawną zobowiązanie pieniężne należy spełnić przez zapłatę tej samej sumy pieniężnej, na jaką opiewał dług w chwili powstania zobowiązania (art. 358¹ § 1).
tłumaczenie: Wszystkie ustawy i wszystkie prawa pozwalają bronić się przed siłą przy pomocy siły) – paremia prawnicza sformułowana przez rzymskiego jurystę Paulusa, która traktuje o pomocy własnej o charakterze defensywnym, czyli tzw. obronie koniecznej. Jest to najbardziej ogólne sformułowanie możliwości zaistnienia obrony koniecznej, którą trzeba stosować wyłącznie dla ochrony.
okres dzielący dwie daty: opublikowania i wejścia w życie aktu normatywnego; w przypadku aktów normatywnych prawa – 14 dni; nie ma przeszkód by wydłużyć w przypadku nowych typów stosunków prawnych (Konstytucja RP, kodeksy) - od kilku miesięcy do lat; jeżeli wymaga tego interes państwa - może być natychmiastowo.
akt normatywny o charakterze generalnym i abstrakcyjnym, powszechnie obowiązującym, uchwalany przez najwyższe organy państwowe, wyposażone we władzę ustawodawczą.
charakteryzuje ustalony przez jedną ze stron wzorzec umowy w postaci ogólnych warunków umowy, wzoru umowy, regulaminu (art. 384 KC). Przez wzorce umów należy rozumieć wszelkie klauzule umowne, które zostały przygotowane z góry na użytek przyszłych umów.
umowa nazwana, regulowana przez przepisy Kodeksu cywilnego (art. 710–719), przez którą jedna z jej stron (użyczający) zapewnia drugiej stronie (biorący) bezpłatne używanie umówionej rzeczy przez czas określony lub nieokreślony. Przedmiotem użyczenia może być zarówno rzecz ruchoma, jak i nieruchomość.
w polskim prawie cywilnym umowa, w której wynajmujący zobowiązuje się oddać przedmiot najmu do używania najemcy, na czas oznaczony lub nieoznaczony, w zamian za wynagrodzenie w postaci czynszu płaconego przez najemcę. Przedmiotem najmu mogą być rzeczy ruchome, jak również nieruchomości, a także części rzeczy jako całości lub nawet jej części składowe.
umowa dożywocia – rodzaj umowy cywilnoprawnej, na mocy której jedna ze stron zobowiązuje się zapewnić drugiej dożywotnie utrzymanie w zamian za przeniesienie na jej rzecz własności nieruchomości. Umowa ta uregulowana została w art. 908–916 Kodeksu cywilnego. Umowa dożywocia skutkuje przeniesieniem własności nieruchomości, dlatego musi być zawarta w formie aktu notarialnego pod rygorem nieważności.
w prawie cywilnym zgodne porozumienie dwóch lub więcej stron ustalające ich wzajemne prawa lub obowiązki. Na umowę składają się dwa lub więcej zgodnych oświadczeń woli (konsens) zmierzających do zawarcia umowy danego rodzaju. Złożenie przez strony oświadczeń woli, które nie są zgodne, określa się mianem dyssensu. Umowy są zawsze co najmniej dwustronnymi czynnościami prawnymi.
indywidualny akt ingerencji odpowiedniego organu władzy wykonawczej lub ustawodawczej w kompetencje władzy sądowniczej polegający najczęściej na całkowitym darowaniu kary lub też częściowym złagodzeniu postanowień wyroku sądowego.
oznacza każdą decyzję, wyrok lub nakaz zapłaty wydane przez sąd lub inny właściwy organ, w tym również takie, które są tymczasowo wykonalne, niezależnie od tego, czy dotyczą płatności natychmiastowej czy w ratach, pozwalające wierzycielowi na dochodzenie swoich roszczeń względem dłużnika w drodze przymusowej egzekucji.
instytucja sądownicza Unii Europejskiej i Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej, z siedzibą w Luksemburgu. Stosunkowo często jest niepoprawnie nazywany Europejskim Trybunałem Sprawiedliwości. Ma cechy sądu międzynarodowego, a równocześnie sądu krajowego, jednak w odróżnieniu od typowych sądów międzynarodowych jego orzeczenia mają znaczenie wykraczające poza konkretne postępowania. Państwa członkowskie Unii Europejskiej są zobowiązane do podporządkowywania się orzeczeniom Trybunału Sprawiedliwości UE.
sporządzone przy świadkach, testis – świadek) – rozrządzenie własnym majątkiem na wypadek śmierci. W Polsce kwestie związane ze sporządzaniem testamentów reguluje przede wszystkim kodeks cywilny.
na gruncie tej koncepcji prawa podmiotowe to przyznanie przez porządek prawny władztwa woli, tzn. podmiot prawa w granicach zakreślonych przez prawo podmiotowe może kierować swoim postępowaniem wedle własnej woli. Może więc kształtować własne zachowanie oraz innych podmiotów prawa w sposób odpowiadający jego wolnej woli, oczywiście w granicach zastrzeżonych ustawami
opłata pieniężna, którą notariusz pobiera za dokonanie czynności notarialnej. Notariusz, za wykonywane czynności notarialne na rzecz petentów pobiera wynagrodzenie. To ono w polskim prawie nazwane jest taksą notarialną. Stawki notariusz może ustalać dobrowolnie, ale nie mogą być one wyższe niż maksymalne taksy notarialne określone w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 czerwca 2004 r. w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej.
termin posiadający dwa podstawowe znaczenia z zakresu teorii prawa. Po pierwsze przez system prawny możemy rozumieć uporządkowany zbiór norm prawnych. Po drugie przez system prawny można rozumieć pewien typ/rodzaj prawa (porządku prawnego) czy nawet kultury prawnej. System prawa w znaczeniu pierwszym obejmuje: systemy prawa poszczególnych państw oraz systemy prawa poszczególnych gałęzi prawa, jak. np. system prawa cywilnego czy system prawa karnego.
osoba powołana przez organ prowadzący postępowanie sądowe albo postępowanie administracyjne do złożenia zeznań. Zeznania świadka stanowią dowód w postępowaniu. Świadkiem może zostać osoba, która została ofiarą przestępstwa lub naruszenia przepisów prawa, była naocznym świadkiem przestępstwa bądź słyszała coś w sprawie dotyczącej danego naruszenia przepisów prawa. W roli świadka może występować również osoba, która jest w posiadaniu istotnych informacji dotyczących osoby posądzonej o popełnienie przestępstwa lub jest bezpośrednio bądź pośrednio zaangażowana w postępowanie.
świadczenie określone w umowie, do którego wykonania zobowiązana jest każda ze stron. W przypadku przedsiębiorcy jest to wykonanie usługi lub sprzedaż towaru. Świadczeniem konsumenta jest zapłata określonej w umowie ceny za świadczenie wykonane przez przedsiębiorcę.
regulowany normami prawnymi stosunek społeczny, etyczny (zależność społeczna) między co najmniej dwoma podmiotami prawa.
stosunek prawny regulowany normami prawa cywilnego. Stosunki cywilnoprawne istnieją tylko między podmiotami prawa cywilnego; nie są więc nimi stosunki między podmiotami a przedmiotami tego prawa (np. stosunkiem cywilnoprawnym jest stosunek kupujący – sprzedający, a nie jest nim stosunek właściciel – rzecz).
autorytatywne określenie konsekwencji (skutków) prawnych pewnego stanu faktycznego. Wynikiem stosowania prawa jest sformułowanie konkretnych i indywidualnych norm prawnych, opartych na generalnych i abstrakcyjnych normach wchodzących w skład danego systemu prawnego. Zarówno sama czynność stosowania prawa, jak i sformułowany w jej wyniku dokument nazywane bywają aktem stosowania prawa.
ograniczone prawo rzeczowe, obciążające nieruchomość służebną w celu zwiększenia użyteczności innej nieruchomości zwanej władnącą (służebność gruntowa), albo zapewnienie zaspokojenia określonych potrzeb osoby fizycznej (służebność osobista). Jak każde ograniczone prawo rzeczowe, służebność ogranicza możność dysponowania obciążoną nieruchomością przez jej właściciela.
podstawowa forma prowadzenia postępowania przygotowawczego, uregulowana przez przepisy kodeksu postępowania karnego.