Słownik
Ilość terminów: 202zbiór nauk społecznych zawierających elementy nauk humanistycznych i nauk ścisłych, zajmujących się prawem. Jako synonimy nauk prawnych używa się również terminów prawoznawstwo czy jurysprudencja, są to jednak terminy wieloznaczne.
stan prawny odnoszący się do rozstrzygnięć organów administracyjnych oraz do orzeczeń sądowych (wyrok, postanowienie, nakaz zapłaty), mający miejsce wówczas, gdy orzeczenie sądowe lub rozstrzygnięcie organu administracji nie może być zmienione ani uchylone poprzez wniesienie środka odwoławczego lub zaskarżenia.
ogół praw i obowiązków adresatów prawa. Prawo w ujęciu podmiotowym – wynika z prawa w ujęciu przedmiotowym i jest to prawo do czegoś, np. prawo do życia, prawo do zabezpieczenia społecznego, prawo do pracy. Wśród takich praw wyróżnia się prawa o charakterze społecznym, gospodarczym (ekonomicznym) i politycznym oraz dzieli na prawa podmiotowe I, II i III generacji.
gałąź prawa, obejmująca ogół regulacji w zakresie stosunku pracy pracownika i pracodawcy jako stron stosunku pracy, regulacji dotyczących organizacji pracodawców i pracowników, układów i sporów zbiorowych, a także partycypacji pracowniczej i dialogu w zbiorowych stosunkach pracy.
zespół przyznanych uprawnień występujących w określonym stosunku cywilnoprawnym. Jest to zatem zbiorcza, nadrzędna kategoria pojęciowa, określająca sytuację prawną strony uprawnionej. W takim kontekście mówi się o prawie własności i innych prawach rzeczowych, o wierzytelności, o prawach na dobrach niematerialnych itp.
zespół przepisów prawa normujących kwestie odpowiedzialności karnej za czyny zabronione pod groźbą kary kryminalnej.
reguluje relacje między podmiotami prawa w relacji poziomej, czyli żaden z podmiotów pozostających w stosunku prawnym nie jest władny narzucić swojej woli drugiej stronie (cywilnoprawna metoda regulacji)
wprowadza jednolity system zapewniający bezpieczeństwo jądrowe oraz ochronę radiologiczną pracowników i ogółu ludności w Polsce.
osoba pełniąca funkcję lub zawód albo posiadająca wykształcenie prawnicze. Rozumienie tego pojęcia jest niejednolite i zależy od danej kultury (szczególnie kultury prawnej) i porządku prawnego.
pismo procesowe wszczynające proces cywilny, zawierające powództwo (skonkretyzowane żądanie określonego zachowania wysunięte przez składającego – powoda przeciwko określonej osobie – pozwanemu) oraz uzasadnienie przytaczające okoliczności faktyczne na poparcie powództwa. Pozew nie musi zawierać podstawy prawnej przyszłego rozstrzygnięcia.
jedna ze stron w postępowaniu cywilnym (w Polsce przed 1 lipca 2015 r. także w postępowaniu karnym jako powód cywilny) z powództwem w poszukiwaniu ochrony prawnej. Powodem / powódką może być osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna nie mająca osobowości prawnej.
zawierają informacje na temat zagrożeń dla bezpieczeństwa konsumentów, które są przekazywane do UOKiK przez producentów, dystrybutorów lub importerów.
postępowanie odrębne uregulowane w Kodeksie postępowania cywilnego, zmierzające do szybkiego uzyskania tytułu egzekucyjnego przez wierzyciela wysuwającego roszczenie pieniężne, którego dłużnik nie kwestionuje.
pierwsze, obligatoryjne stadium postępowania karnego w sprawach o przestępstwa ścigane z urzędu. W Polsce postępowanie przygotowawcze prowadzi organ ścigania (prokurator lub pod jego nadzorem policja albo inne uprawnione organy) w celu przygotowania sprawy do rozpatrzenia przez sąd; postępowanie przygotowawcze wszczyna uprawniony organ postanowieniem z urzędu lub na wniosek pokrzywdzonego; postępowanie przygotowawcze prowadzi się w formie dochodzenia lub śledztwa; jego celem jest ustalenie, czy istotnie zostało popełnione przestępstwo, wykrycie sprawców i zebranie o nich danych, wyjaśnienie okoliczności sprawy oraz zebranie i utrwalenie dowodów dla sądu; postępowanie może zakończyć się sporządzeniem i wniesieniem przez prokuratora do sądu aktu oskarżenia lub postępowanie umarza się.
w polskim systemie prawnym rodzaj postępowania szczególnego w procesie karnym lub rodzaj postępowania odrębnego w procesie cywilnym.
zespół norm prawnych regulujących czynności procesowe zmierzające do realizacji prawa karnego materialnego. Jego głównym celem jest ustalenie, czy zaistniał czyn zabroniony mający postać przestępstwa, a następnie wykrycie jego sprawcy i pociągnięcie go do odpowiedzialności karnej. Normy postępowania karnego określają prawa i obowiązki organów procesowych (sądu, prokuratora w postępowaniu przygotowawczym), stron i innych uczestników tego postępowania oraz warunki i formy ich działania, które muszą mieć określoną formę zawierającą się w ramach określanych przez ustawę.
postępowanie, w którym rozpatruje się sprawy cywilne. Sprawy cywilne są to sprawy z zakresu prawa cywilnego, rodzinnego i opiekuńczego, prawa pracy, sprawy z zakresu ubezpieczeń społecznych oraz inne sprawy, do których przepisy kodeksu postępowania cywilnego stosuje się z mocy ustaw szczególnych.
procedura sądowa, w trakcie której sędzia i ława przysięgłych wysłuchują stron i rozpatrują dowody.
oznacza każdą osobę fizyczną lub osobę prawną utworzoną – i uznawaną za taką – na mocy prawa krajowego, unijnego lub międzynarodowego, która ma osobowość prawną oraz zdolność do czynności prawnych. W polskim systemie prawnym ten, kto może mieć uprawnienia (prawa) lub obowiązki, a więc ma zdolność prawną. Podmiotowość prawną nadaje prawo. Każdy człowiek jest podmiotem prawa od chwili urodzenia aż do śmierci.
jeden ze sposobów opodatkowania nieruchomości, w którym wysokość podatku jest uzależniona od wartości katastralnej nieruchomości. W literaturze podatek katastralny jest często określany łacińskim zwrotem ad valorem („od wartości”).
tłumaczenie: we wszystkich sprawach powinna mieć pierwszeństwo zasada sprawiedliwości i słuszności nad zasadą ścisłego prawa.
metoda oszustwa, w której przestępca podszywa się pod inną osobę lub instytucję w celu wyłudzenia poufnych informacji (np. danych logowania, danych osobowych, danych karty kredytowej), zainfekowania komputera szkodliwym oprogramowaniem czy też nakłonienia ofiary do określonych działań. Jest to rodzaj ataku opartego na inżynierii społecznej.
czynność prawną, której treścią jest oświadczenie woli mocodawcy upoważniające osobę lub osoby do dokonywania w jego imieniu czynności prawnych określonych w pełnomocnictwie. Na podstawie tego umocowania pełnomocnik jest upoważniony do reprezentowania (zastępstwa) mocodawcy, w zakresie określonym w pełnomocnictwie, w stosunkach prawnych z innymi podmiotami prawa. sam dokument pełnomocnictwa. Pełnomocnictwo upoważnia, ale nie obciąża pełnomocnika obowiązkiem reprezentowania mocodawcy.
krótka sentencja (zasada, maksyma), sformułowana najczęściej przez jurystę będącego uznanym autorytetem prawniczym (z reguły jurystę starożytnego Rzymu), wyrażająca w przystępny sposób fundamentalną zasadę prawną.